Franco

Francisco Franco Bahamonde, (1892ko abenduaren 4an jaio zen Ferrol-en eta 1975eko azaroaren 20an hil zen Madril-en, heriotzaren kausa, bihotz-gutxiegitasuna izan zen, hau da, bihotzeko arazoarengaitik hil zen) espainiar militar eta diktadorea izan zen. 

Espainiako Bigarren Errepublikaren gobernu demokratikoaren aurka estatu-kolpe militarra jo eta Espainiako estatuburu izan zen 1939tik eta 1975 arte.

Bere aita, Nicolás Franco eta bere ama María del Pilar Bahamonde.

Franco Carmen Polorekin ezkondu zen.

1907an Toledoko Infanteriako Akademian sartu zen. Hiru urte geroago, teniente zela, Marokoko gerrara joan zen. Rifeko Gerran (1912) nabarmendu zen.

Miguel Primo de Riverak Zaragozako Akademia Militarreko zuzendari izendatu zuen (1928-1931). Garai hartan jadanik Europako jeneral gazteena zen Franco.

1935ean, Estatu Nagusi Zentraleko buruzagitza hartu zuen, eta Gerrako Kontseilu Goreneko lehendakaritza bere esku gelditu zen.

Afrikako osteak gobernu errepublikanoaren kontra altxatu zirenean (1936ko uztailaren 17a), hegazkinez Marokora heldu eta haiekin batu zen.

Bere tropek laster egiten zutenez aurrera eta Toledoko alkazarra hartu zutenez, ospe handia lortu zuen Francok, eta 1936ko irailaren 28an gobernuburu eta generalísimo izendatu zuten gainerako jeneral matxinatuek. Gero berak bere burua estatuburu izendatu zuen, bai eta Caudillo ere.

Franco-k boterean zegoela, el valle de los caídos eraikitzeko agindu zuen (kartzeleratu zituen pertsonek eraiki zuten) eta  Miguel Primo de Rivera-ren gorpua jarri zuten hor (beste gorpu izengabeak ere hor daude).

Franco-k boterean zegoela ere, Carmen Polo-k, bitxi, antzinatasunak eta artelan asko lortu zituen modu susmagarrian, gaur egun oraindik Franco familian daudenak eta berez, gauza horietatik askok, estatuaren eskuan egon beharko luketenak

Franco-ren ondorengoa espainia agintzen, Juan Carlos I izan zen (erregea).

Franco-ren ondorengo Espainiako Gobernuko presidentea, Carrero Blanco izan behar zuen baina, atentatu baten ondorioz hil zen (teorian, ETAk egin zuen atentatua).

Franco-k ez zuen nahi bere gorpua el valle de los caídos-en jartzea, baina hil zenean, hor jarri zuten bere gorpua. Gaur egun, Basílica Pontificia de la Santa Cruz-ean dago bere gorpua.